Wat is Lavana?
Waar komt Lavana vandaan?
Het woord Lavana komt uit het Sanskriet en betekent letterlijk "zout". In oude Indiase geschriften, de Puranas, verwijst "Lavana" ook naar een "zoute hel" - een mythische plek van straf, maar die betekenis heeft niets te maken met de smaak Lavana in de Ayurveda.
In Ayurveda zijn er zes smaken (rasa):
Elke smaak heeft specifieke effecten op je dosha's en je lichaam..
De rol van Lavana in de Ayurveda
Zout en zoute voedingsmiddelen spelen een belangrijke rol bij het bereiden van Ayurvedische gerechten. Maar ook als genezend middel worden bepaalde zouten gebruikt.
Lavana kalmeert het luchtige, droge Vata-Dosha dankzij zijn verwarmende en vochtige eigenschappen. Het verhoogt echter Pitta, omdat het de warmte in het lichaam stimuleert. Voor Kapha werkt Lavana licht stimulerend, omdat het het waterige element in beweging brengt.
Zoute voeding beïnvloedt de spijsvertering, de stofwisseling en de vochtbalans.
Te veel zout kan het lichaam uit balans brengen en leiden tot klachten zoals diarree, hoge bloeddruk of ontstekingen. Te weinig zout kan hoofdpijn, spierpijn of vermoeidheid veroorzaken.
Bij warm weer of na het sporten zijn zoute voedingsmiddelen juist nuttig om het verlies aan mineralen door zweten aan te vullen. Een tekort aan zout kan zich ook uiten in spierkrampen of duizeligheid.
Een eenvoudig Ayurvedisch huismiddeltje: laat een paar zoutkorrels op je tong smelten - als het prettig smaakt, heb je waarschijnlijk juist behoefte aan Lavana.
Lavana in de Ayurvedische voeding
In de Ayurveda wordt Lavana vooral via zout opgenomen. Er zijn verschillende zoutsoorten met elk hun eigen energetische werking:
- Steenzout (Saindhava-Lavana): het meest gewaardeerde zout in de Ayurveda. Het wordt droog gewonnen, fijngemalen en versterkt het spijsverteringsvuur (Agni). Het werkt harmoniserend op alle drie Dosha's, vooral op Vata. Gebruik het wel met mate, want het kan uitdrogend werken.
- Zeezout: heeft een kalmerend effect op Kapha en ondersteunt de spijsvertering op milde wijze.
- Keukenzout (of tafelzout): sterk geraffineerd, bevat weinig mineralen en wordt in de Ayurveda nauwelijks gebruikt.
- Zwart zout (Kala Namak): bevordert de spijsvertering, vermindert winderigheid en helpt bij een opgeblazen gevoel. Het heeft een zwavelachtige smaak en geur en wordt vaak gebruikt in de veganistische keuken - bijvoorbeeld in tofu-"roerei".
Ook buiten de voeding wordt Lavana therapeutisch toegepast, bijvoorbeeld in zoutbaden voor de huid of bij neusspoelingen (Neti).
Deze toepassingen helpen het lichaam te reinigen (Ama) en de levensenergie (Prana) te versterken.
Voordelen & risico's: Lavana in Balans
Lavana helpt bij het kalmeren van Vata, stimuleert de spijsvertering en ondersteunt de vocht- en elektrolytenbalans. In kleine hoeveelheden werkt het vitaliserend en versterkend.
Te veel zout daarentegen verstoort Pitta, kan leiden tot huidirritaties, hoge bloeddruk of vochtophoping. Ayurveda raadt dus een bewuste omgang aan: gebruik natuurlijke zouten, zoals steenzout of zwart zout - met mate!
Samenvatting
De belangrijkste feiten over Lavana op een rij
- 1. Lavana betekent de zoute smaak (Rasa) in de Ayurveda.
- 2. In de Ayurvedische keuken worden verschillende soorten zout gebruikt: Zeezout, steenzout, keukenzout en zwart zout (Kala Namak).
- 3. Lavana bestaat uit de elementen water en vuur.
- 4. Zowel te veel als te weinig zout is ongezond.
FAQ - Veelgestelde vragen over Lavana in de Ayurveda
Lavana is de zoute smaak in de Ayurveda, gekoppeld aan de elementen water en vuur. Ze werkt verwarmend, versterkend en eetlustopwekkend.
Lavana zit in zouten zoals steenzout, zeezout, tafelzout en zwart zout, maar ook algen, gefermenteerde producten en ingelegde groenten. Deze ingrediënten worden selectief en met mate gebruikt in de Ayurvedische keuken.
Lavana kalmeert de vata dosha, stimuleert pitta en stimuleert het spijsverteringsvuur agni. Het ondersteunt de elektrolytenbalans, bevordert de spijsvertering en verhoogt de eetlust. In kleine hoeveelheden kan het helpen bij vermoeidheid, verstopping en overmatig zweten.
Volgens de Ayurveda kan overmatige zoutconsumptie pitta-aandoeningen, hoge bloeddruk en het vasthouden van water bevorderen. Te veel lavana kan ook huidproblemen, dorst en prikkelbaarheid bevorderen. Een tekort aan zout kan ook gezondheidsproblemen veroorzaken zoals spierkrampen of duizeligheid.
Bronnen
- https:// www.aytour.de/ayurveda-wissen-vom-leben/lexikon/katu/
- https://ashoka-ayurveda.com/sechs-geschmaecker-ayurveda/
- https://yogiveda.de/
- https://www.yogapedia.com/definition/11721/katu-ayurveda
- https:// blog.theayurvedaexperience.com/katu-rasa-pungent-taste-ayurveda-benefits/
- https://www.netmeds.com/health-library/post/katu-rasa-in-ayurveda-7-health-benefits-best-foods-dosha-balance-and-precautions